Nawracający łupież – jak sobie z nim poradzić?
Łupież jest ogólnym terminem przypisanym nadmiernemu złuszczaniu zewnętrznej warstwy naskórka owłosionej skóry głowy, w wyniku czego powstają białe lub żółtawe łuski. Łupieżowi może towarzyszyć świąd. Szacuje się, że łupież dotyczy nawet 50% dorosłej populacji na całym świecie. Bardzo często rozpoczyna się w okresie dorastania i największe nasilenie osiąga w wieku około 20 lat. Niestety, u sporego odsetka osób ma charakter nawrotowy przez kolejne dekady życia, choć intensywność pojawiania się łupieżu może być mniejsza u ludzi po 50-tce. 1
Przyczyny łupieżu
Podatność na łupież różni się w zależności od indywidualnych predyspozycji organizmu. Wyróżnia się dwa główne czynniki rozwoju tego schorzenia: mikrobiologiczne i niemikrobiologiczne.2
Do czynników mikrobiologicznych zaliczamy nadmierną kolonizację skóry głowy przez grzyby drożdżakopodobne z rodzaju Malassezia. Grzyb ten powoduje podrażnienie naskórka i przyspiesza odnowę komórkową, co powoduje intensywne złuszczanie się skóry.3W przypadku skóry zdrowej, drożdże Malassezia stanowią około 46% całego mikrobiomu, ale w stanach patologicznych ich ilość dochodzi do 70%.
Do czynników niemikrobiologicznych zaliczamy uszkodzenia naskórka owłosionej skóry głowy, suchość skóry, podrażnioną skórę głowy, wrażliwość skóry na produkty kosmetyczne, niewłaściwe oczyszczanie skóry głowy, czy choroby, takie jak łuszczyca lub łojotokowe zapalenie skóry.
Przesuszenie skóry głowy wynikające ze stosowania szamponów opartych na mocno pieniących się detergentach może powodować pojawienie się łupieżu. Wówczas zmiana preparatu powinna przywrócić skórze dobrą kondycję.
Przyczyny powstawania łupieżu są bardzo zróżnicowane i należą do nich także:
- hiperproliferacja – określenie to oznacza niewłaściwy, wzmożony proces odnowy komórkowej naskórka,
- zaburzenia hormonalne - badania wykazały wpływ androgenów na intensyfikację łojotoku,
- zaburzenia immunologiczne i neurologiczne,
- promieniowanie UV,
- osłabienie odporności,
- jadłospis ubogi w źródła cennych związków mineralnych, takich jak magnez, żelazo, selen, cynk, wapń, potas i inne.3
Łupież może wystąpić okresowo o każdej porze roku lub utrzymywać się przez cały rok. Wiele osób dostrzega jednak zaostrzenie łupieżu w porze zimowej.3
Rodzaje łupieżu skóry głowy
Wyróżniamy dwa główne rodzaje łupieżu: łupież suchy (inaczej zwykły) i łupież tłusty.
Łupież suchy
(pityriasis simplexlub łupież zwykły) rozwija się na skórze bez zmian zapalnych i związany jest z zaburzeniami bariery naskórkowej i pracy mechanizmów warunkujących prawidłowe nawilżenie i natłuszczenie skóry. Charakteryzuje się pojawianiem białych, suchych łusek, wyglądem przypominających puder. Jest to najpopularniejszy typ łupieżu.Łupież tłusty (pityriasis steatoides) jest następstwem nasilenia się łupieżu zwykłego i łojotoku. Ma postać żółtych łusek, silnie przylegających do skóry głowy i ciała, towarzyszy mu stan zapalny, często ze świądem, grudki, krosty, a nawet strupy będące skutkiem wtórnej infekcji. Przy łupieżu tłustym (w przeciwieństwie do łupież suchego) może dochodzić do przerzedzenia włosów, w przypadku stanu przewlekłego nawet do wyłysienia. Przy łupieżu tłustym często mamy do czynienia z zakażeniem drożdżakami.
Lekarze wyróżniają również łupież pstry, biały, czerwony, rumieniowy, mieszkowy, czy łupież różowy Giberta – są to choroby o zupełnie innej lokalizacji.
Co robić przy nawracającym łupieżu skóry głowy?
Ze względu na złożony charakter łupieżu, czasami naprawdę trudno pozbyć się go na stałe. Osoby, które mają tendencję do łupieżu, na przykład z powodu czynników hormonalnych, mogą borykać się z nim nawet latami. Tymczasem, jeżeli łuszczenie się naskórka jest intensywne, a dodatkowo towarzyszy mu świąd, przypadłość może być naprawdę bardzo uciążliwa.
Wiedząc, co powoduje łupież, należy zacząć od wyeliminowania tych czynników, które go wywołują (np. niedobory składników odżywczych, problemy hormonalne). Wpłynie to pozytywnie nie tylko na stan skóry głowy, ale również na Twoje ogólne zdrowie i samopoczucie.
Intensywny, nawracający łupież wymaga konsultacji z dermatologiem, który zaleci postępowanie farmakologiczne i preparaty o działaniu przeciwzapalnym, przeciwłojotokowym, przeciwgrzybiczym i złuszczającym. U większości osób wystarczy jednak odpowiednia pielęgnacja i dobór właściwych preparatów oczyszczających, które umożliwią szybkie opanowanie objawów.
Pielęgnacja skóry głowy z łupieżem/Oczyszczanie skóry głowy z łupieżem
Dr n. biol. Monika Pasikowska-Piwko - ekspert naukowy marki Pharmaceris. Absolwentka Wydziału Biologii UW. Ukończyła studia doktoranckie w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN. W codziennej pracy zajmuje się m.in. oceną skuteczności działania surowców kosmetycznych w warunkach in vitro oraz ex vivo, poszukiwaniem i wprowadzaniem testów alternatywnych w kosmetologii czy oceną gotowych wyrobów kosmetycznych w warunkach in vivo. Uczestniczka wielu konferencji naukowych. Autorka wielu publikacji z zakresu kosmetologii oraz współtwórca patentów
Bibliografia:
- Pevzner H. What Is Dandruff? Symptoms, Causes, Diagnosis, Treatment, and Prevention. https://www.everydayhealth.com/dandruff/guide/ Data dostępu: 3.03.2022.
- Narshana, M., & Ravikumar, P. (2018). An overview of dandruff and novel formulations as a treatment strategy. Int J Pharm Sci Res, 9(2), 417-431.
- Pevzner H. What Is Dandruff? Symptoms, Causes, Diagnosis, Treatment, and Prevention. https://www.everydayhealth.com/dandruff/guide/ Data dostępu: 3.03.2022.
Ten wpis powstał we współpracy z marką Pharmaceris.
Przeczytaj również
